به گزارش آی فیلم2، «اولمیر» از آوازخوانان و سراینده های محبوب زبان پشتو در افغانستان است.
در یازدهمین شماره از سلسله گزارش های معرفی آوازخوان های معروف افغانستانی به سراغ مرحوم «اولمیر» رفته ایم؛ آواز خوانی که با آهنگ‌های ماندگار میهنی اش به زبان پشتو در قلب مردمش جا باز کرد.
«اولمیر» زاده ۱۳۰۸ هجری خورشیدی، از آوازخوانان محبوب زبان پشتو افغانستان است. وی فرزند استاد سید احمد، در نوتیه پیشاور در پاکستان متولد شد. شش و نیم سال داشت که وارد مکتب محلی شد و تا صنف چهارم درس خواند، سپس در صدر بازار وارد مکتب «فرون تیر» شد و تا صنف هشتم به‌تحصیل پرداخت.
از همان کودکی به هنر موسیقی علاقمند شد و از ده سالگی، نزد هنرمند مشهور، «استاد جعفر خان» به شاگردی نشست و در مدت شش سال نه تنها نواختن معیاری هارمونیه را آموخت، بلکه اساسات هنر آوازخوانی را نیز فراگرفت.
در این ایام بود که پدرش درگذشت و عمویش سرپرست او شد و به رشد هنری او توجه زیاد داشت. از این رو، اولمیر را به دامادی خود پذیرفت و او را نزد استاد سبزعلی خان شاگرد ساخت اما هرگز باور نداشت که روزی اولمیر آوازخوان رادیو شود.
استاد سبزعلی خان وقتی استعداد اولمیر را دید، او را با خود به لاهور پاکستان برد و در آن‌جا چند پارچه از اولمیر ریکارد نمودند. زمانی که به پیشاور بازگشت، نخستین سرود دوگانه‌اش را با وی در رادیوی پیشاور اجرا کرد.
در این زمان، که اولمیر ١٧ سال داشت، با بزرگان تبار «تیرا» آشنایی پیدا کرد و همراه آنان، در سال ۱۳۲۹ هجری خورشیدی، برای شرکت در مراسم جشن استقلال افغانستان، به کابل آمد.
زمانی که ملنگ جان، شاعر معروف زبان پشتو از استعداد اولمیر آگاه شد، پای او را به رادیو افغانستان باز کرد. وی نخستین آهنگ خود را به طور مستقل در رادیو ثبت کرد، شعرش از استاد گلستان و کمپوز آن از خود او بود.
از سال ۱۳۳۵ به‌بعد به کمک استاد نبی‌گل همکاری با رادیو را بیشتر نمود و اولمیر توانست کارهای هنری‌اش را رشد دهد و افزون بر این، در گسترش سرودهای محلی پشتو و ثبت آن، در غنای هنری گنجینه سرودهای این زبان سهم بسزا بگیرد.
همچنین وی در آموزش شاگردان توجه خاصی مبذول داشت و بدین‌ترتیب، زمینه برایش فراهم آمد تا لقب استاد موسیقی را دریابد. در مورد اولیمر، «محمددین زاخیل»، یکی از آهنگ‌سازان پیشتاز موسیقی افغانستان، می‌نویسد:
«اولمیر در زمره سرایندگان پشتو اگر حیثیت استادی ندارد از استاد هم کمتر نیست زیرا در موسیقی پشتو آنچه وجود دارد مانند رباعی، غزل، لندی، چهار بیت، داستان و سروکی، در همه این‌ها بسیار خوب وارد است و دانش گسترده دارد. افزون بر آن اولمیر طرزها و آهنگ‌های پشتو را ایجاد می‌کند و صاحب استعداد عالی است.»
به‌هر حال، وی در سال 1350 هجری خورشیدی لقب استادی را به‌دست آورد و با آهنگ‌های ماندگار میهنی‌اش به‌زبان پشتو در قلب مردم جا باز کرد. گرچه آهنگ‌های ميهنی زيادی سروده است، اما «دا زمور زيبا وطن» از سرودهای مشهور وی هنوز هم سر زبان مردم می‌باشد. از سایر آهنگ‌های مشهورش می‌شود از «وطن جنت نشان دی گلان پکښی کرمه» یاد کرد.
وی سرانجام، در سال 1361 هجری خورشیدی در کابل درگذشت و در شاه شهید کابل به‌خاک سپرده شد.
آرامگاه وی سال‌ها گمنام و نامعلوم بود تا این‌که به‌وسیله یکی از نمایندگان مجلس افغانستان بازسازی گردید و به‌تاریخ ۸ اکتبر ۲۰۰۶ میلادی در حضور چندین هنرمند افغانستان و تعداد زیادی از مردم کابل طی محفلی بازگشایی شد.
ع ا/ ب م
