به گزارش آی فیلم2، شهر «آی خانم» یا «ماه بانو» به صورت یک تپه نسبتا هموار باستانی بر بالای یک بلندی واقع شده است. این شهر در تقاطع رود های آمودریا و کوکچه در ولسوالی دشت قلعه ولایت تخار قرار دارد.
«آی خانم» نزدیک به ولسوالی خواجه غار ولایت تخار نیز می باشد و از قندوز حدود صد کیلومتر فاصله دارد.
نمایی سه بعدی از شهر آی خانم
نمای ظاهری شهر باستانی آی خانم
شهر «آی خانم» به صورت مثلثی شکل ساخته شده است. دو ضلع این مثلث با آب احاطه شده و ضلع سوم محل استقرار برج و باروی شهر بوده است.
معماری این شهر ترکیبی حیرت انگیز از هنر یونانی و هندی است. شاهکاری که اوج شهرسازی های باستانی غربی و شرقی را به نمایش گذاشته بوده است.
هر چند که این شهر باشکوه نیز از گزند روزگار در امان نمانده ولی زیبایی مسحورکننده آن حتی در مخروبه هایش به چشم می آید.
قصر حکومتی شهر در قسمت مرکزی آن قرار داشته است. سایر مکان ها از جمله معبد، مکتب و دیوان خانه حکومتی نیز در اطراف قصر واقع بوده اند. هر کدام از این بناها خود کتابی مصور و زیبا در هنر ساخت و ساز یونانی بوده اند.
شهر آی خانم از نمایی دیگر
چگونگی کشف شهر باستانی آی خانم
جغرافی دانان یونانی حدود دو هزار سال پیش در مورد شهری به نام اسکندریه اوکسیانا نوشته بودند اما نمی دانستند که این شهر باستانی در کدام یک از کشور های آسیا گمنام مانده است. سال های زیادی مورخان و باستان شناسان به دنبال آثار سپاهیان اسکندر در شرق می گشتند.
تا این که در سال ۱۹۴۴ میلادی یکی از سربازان قوای سرحدی افغانستان کوزه ای پر از سکه در مخروبه های شمال افغانستان پیدا کرد. اندکی بعد مورخان متوجه شدند که این مخروبه های قدیمی در ولایت تخار افغانستان همان شهر باستانی گمشده می باشد. 
آثار به جا مانده از شهر آی خانم در ولایت تخار
باور تاریخی مردم در مورد نام شهر آی خانم
در مورد شهر «آی خانم» داستان‌ها و افسانه‌های زیادی وجود دارد عده ای بر این باورند که در روزگاران دور دختری بسیار زیبا به نام «آی خانم» در افغانستان زندگی می کرد.
«آی خانم» آنقدر زیبا بود که مردم عکس او را بر روی ماه می دیدند. به همین دلیل او را «ماه بانو» نیز نامیده بودند.
نمای سه بعدی از شهر آی خانم در ولسوالی دشت قلعه ولایت تخار
«آی خانم» در بین مردم عادی و شاهزادگان و پادشاهان دلباختگان زیادی داشت. هر کدام از این دلباختگان سعی داشتند خود به وصال آی خانم دست یابند و با هم رقابت می کردند.
در نهایت یکی از شاهزاده ها «آی خانم» را دزدید و به شهری دیگر برد. شاهزاده قلعه ای برای ماه بانو ساخته و او را در آن پنهان نمود. سرانجام آن شهر به نام «آی خانم» یا «ماه بانو» معروف شد.
نمای ظاهری شهر آی خانم
داستانی که خواندید، اعتقاد و باور تاریخی مردم شهر «آی خانم» می باشد. این شهر تاریخی که گفته می شود سنگ بنایش به دست اسکندر مقدونی نهاده شده، به شهر ماه بانو نیز شهره است.
سنگ بنای «آی خانم» یا ماه بانو قدمتی حدود سیصد سال قبل از میلاد مسیح دارد. این سنگ اکنون در موزه شهر کابل نگه داری می شود.
آثار باستانی به جا مانده از شهر آی خانم
«آی خانم» یا ماه بانو همچون سایر شهرها و ولایات افغانستان زخم خورده جنگ ها می باشد. ترکش ویرانی هایی که در تاریخ افغانستان دامن گیر آثار باستانی ارزشمند این آب و خاک شد، به شهر «آی خانم» نیز اصابت نمود.
علاوه بر آن شواهد تاریخی می گویند که آتش سوزی هایی نیز در این شهر صورت گرفته بوده است. در این میان عده ای سودجو نیز با بی رحمی منابع و ثروت آی خانم را به تاراج بردند.
امروزه از آن همه شکوه و زیبایی چیزی نمانده جز یک میدان خالی در وسط شهر، فقط شماری از آثار این شهر باستانی در موزهِ ملی کابل وجود دارند.
این آثار روزنه های امیدی هستند که شاید بتوانند از روزگار شکوه و شوکت آی خانم حکایت کنند. تا شاید باز شاهزاده ای برای او قلعه ای بسازد و زیبایی از دست رفته اش را بازگرداند.
بیشتر بخوانید:
سفر به ولایت باستانی «سمنگان» / زادگاه «تهمینه» ، سرزمین «رستم و سهراب»
«تخت رستم» یادگاری از تاریخ باشکوه خراسان
آشنایی با «آمو دریا» رود سخاوتمند افغانستان +تصاویر
مکان های دیدنی «دوشنبه» پایتخت تاجیکستان+ تصاویر
با «خجند» عروس افسانه ای دنیا بیشتر آشنا شوید+تصاویر
ولایت زیبای خَتلان تاجیکستان را بشناسید+تصاویر
«مسجد کبود مزار شریف» ؛ جایگاه همدلی و وحدت مردم افغانستان
سفر به «سمرقند» ؛ دیار نام آشنای فرهنگ و ادب پارسی + تصاویر
ولایت کوهستانی و زیبای سرپل را بیشتر بشناسید + تصاویر
ولایت فاریاب در شمال افغانستان را بیشتر بشناسید + تصاویر
ولایت زیبا و تاریخی «غزنی» مهد دانشمندان بزرگ تاریخ را بیشتر بشناسید + تصاویر
سفر به کوهستان افسانه ای «پامیر» در تاجیکستان + تصاویر
ولایت زیبا و کوهستانی «ارزگان» را بیشتر بشناسید + تصاویر
سفر به «بامیان» همیشه درخشان در افغانستان + تصاویر
آشنایی با پل شگفت انگیز «مالان» در هرات افغانستان+ تصاویر
سفر به ولایت زیبای «بادغیس» ؛ دیار محبوب پادشاه سامانی + تصاویر
سفر به ساحات ییلاقی «کلات نادری» ؛ شهر خاطرات «نادر شاه افشار»
سفر به قلعه های تسخیر ناپذیر «حصار» در تاجیکستان +تصاویر
ولایت زیبا و تاریخی «غزنی» مهد دانشمندان بزرگ تاریخ را بیشتر بشناسید + تصاویر
م ح/ ب م
سلام خیلی عالیه متشکرم*
واقعاً جای شرم است چنین تاریخی را جلو چشم مان دزدیدند بردند.
چقدر زیبا.
لطفا برنامه ای مستند از جاذبه های گردشگری افغانستان را نشر کنید.
چقدر جالب بود.