به گزارش آی فیلم 2، «پَنجَکَنت» که به نام های «پنجکند» یا «پنجه‌کند» نیز مشهور است ناحیه‌ای در ولایت «سغد» تاجیکستان می باشد که با ولایت «سمرقند» ازبکستان هم‌مرز است.
نام اصلی این شهر «پنج کند» به معنای پنج شهر است؛ در ابتدا این مکان «پنج‌ده» نام داشت، بیشتر مردم ناحیهٔ پنجه‌کند تاجیک هستند، اما شماری ازبک نیز در آنجا زندگی می‌کنند.
بازار در قسمت مرکزی این شهر قرار گرفته و سردر سنتی‌آن شبیه دروازه قدیمی است.
پنجکنت به نسبت شهرهای دیگر تاجیکستان مثل «دوشنبه» و «خّجَند» سنتی‌تر است و در بازار این شهر لباس‌های سنتی و صندل‌های قرمز رنگ زنان تاجیکی و ازبکی عرضه می شود.
لازم به ذکر است شهر باستانی سغدی «پنجکنت» در حومه شرقی این شهر قرار دارد که در سده چهارم میلادی تاسیس شد و در سده هفتم به اوج شکوه خود رسید اما مانند سایر شهرهای آسیای میانه با حمله اعراب در قرن هشتم میلادی نابود شد.
این شهر باستانی در قرن نهم میلادی بازسازی شد اما با رونق گرفتن «سمرقند» و «بخارا» در دوره اسلامی دیگر جایی برای پیشرفت پنجکنت وجود نداشت.
«پنجکنت کهن» محوطه مهمی برای باستان‌شناس‌ها است. شهری که دور تا دورش دیوار داشت و حدود 2500 سال پیش ساخته شد.
پنجکنت نقش مهمی در تجارت سرزمین سغد و راه ابریشم ایفا می‌کرد. به گفته باستان‌شناسان این شهر کهن تنها مکان باستان‌شناسی در آسیای میانه است که همه عناصر یک شهر قدیمی را حفظ کرده و میان باستان‌شناسان با نام های «مکتب باستان‌شناسی آسیای میانه» یا «پمپئی آسیای میانه» معروف است.
شهر کهن «پنجکنت» شامل شارستان(شهرستان)، یک ارگ و دو پرستشگاه بوده است که امروزه بقایای آن را می‌توان مشاهده کرد.
مهم‌ترین نقاشی‌های دیواری تاجیکستان از همین پرستشگاه‌ها به دست آمده که داستان‌های جالبی را به تصویر می‌کشند. برای مثال شاید جالب باشد ک بدانید قدیمی‌ترین تصویر رستم در شاهنامه از این مکان به دست آمده است.همچنان در این نقاشی ها داستان زندگی سیاوش و گردآفرید نیز دیده می‌شود.
لازم به ذکر است «پنجکنت» بعلاوه آثار باستانی و تاریخی ارزشمندی که در خود جای داده است با نام «رودکی» پدر شعر فارسی نیز عجین شده است.
رودکی در سال 244 هجری قمری در روستای «رودک» که جزیی از شهر پنجکنت بود به دنیا آمد و 85 سال بعد درگذشت.
در سال 1940 میلادی«صدرالدین عینی»، اندیشمند تاجیکستانی به دنبال مزار رودکی می‌گشت و بالاخره در روستای پنج‌رود موفق به کشف آن شد و بدین ترنیب سالیانه گردشگران بی شمار داخلی و خارجی برای بازدید از آرامگاه وی وارد کشور تاجیسکتان می شوند.
م ا
