به گزارش آی فیلم 2، آداب و رسوم مشترکی در میان مردم ساکن در جغرافیای زبان فارسی وجود دارد که نوروز و یلدا سرآمد آن ها هستند.
«شب یلدا» یا «شب چله» در بین مردم ساکن در ایران، افغانستان و تاجیکستان رسمی مهم و ارزشمند است که ساکنان این کشورها همه ساله در آخرین شب خزان در هر کجای کره زمین که هستند، آن را ارج می‌نهند.
در افغانستان اما آیین پاسداشت شب یلدا شباهت زیادی با ایران و آدابی که ایرانیان در این شب آن را گرامی می‌نهند، دارد.
افغانستانی‌ها در شب یلدا دور هم جمع می‌شوند و به داستان‌ها و خاطرات کلان های فامیل گوش می‌دهند، بعد فردی در خانواده که ذوق شعری و هنری دارد، شاهنامه می‌خواند و فال حافظ می‌گیرد. در واقع نفس گرامی داشت شب یلدا در افغانستان همان چیزی است که در ایران هم وجود دارد.
مادر خانواده با پختن شیرینی و تدارک آجیل و انار سعی می‌کند شبی به یاد ماندنی را برای دیگر اعضای خانواده به یادگار بگذارد و این رسم سال‌ها است که توسط فارسی زبان‌های افغانستان به جا آورده می‌شود.
در واقع زبان فارسی مهمترین دلیل برای همدلی و یکرنگی افغانستانی‌ها، ایرانی‌ها و تاجیک‌ستانی ها است و رسومی مثل یلدا و نوروز که ریشه در عمق تاریخ مشترک مردمان این سرزمین دارد، همواره دلیلی محکم برای یادآوری مشترکات و ارزش‌های مردم این کشورها است.
هرچند که جنگ، ناامنی و اتفاقات مرتبط با آن بخش مهمی از زندگی مردم افغانستان را در سال‌های گذشته تحت تاثیر خود قرار داده است، اما افغانستانی‌ها همواره سعی کرده‌اند که با تکیه بر همین آداب و رسوم حتی برای لحظاتی کوتاه این رنج را فراموش کنند.
«محمدکاظم کاظمی» شاعر و پژوهشگر نام آشنای افغانستانی در شعری که در ستایش شب یلدا سروده می‌گوید: «یلدا حریف این‌همه سختی شود مگر/ سیبی که می‌خورید درختی شود مگر» و در واقع یلدا بهانه‌ای است برای فراموش کردن سختی‌های زندگی حتی برای چند لحظه.
حافظ‌خوانی، شاهنامه‌خوانی، قصه‌گویی، دیدار با بزرگان، بردن هدیه دامادها برای نوعروسشان به عنوان «یلدایی» و شب‌نشینی از دیگر رسم‌های فارسی‌زبانان افغانستانی در شب یلدا است.
افغان‌ها این شب را با خوردن میوه‌های تازه مانند هندوانه، انار و آجیل جشن می‌گیرند. در میان مردم افغانستان نقل است که اگر کسی در شب یلدا هندوانه مصرف کند از گرمی تابستان در امان می‌ماند و تشنه نمی‌شود.
در سال‌های اخیر با مهاجرت افغانستانی‌ها به کشورهای مختلف دنیا حالا شب یلدا در کشورهای زیادی گرامی داشته می‌شود و این اتفاق نیک سبب آشنایی مردم کشورهای مختلف با آداب و عنعنات فارسی زبانان می‌شود، اتفاق مثبتی که در سال‌های بعد می‌تواند، باعث نزدیکی ساکنان زمین به یکدیگر شود.
م ا
