به گزارش آی فیلم 2 ، «خواهان» یکی از ۲۷ ولسوالی ولایت بدخشان افغانستان است که در قسمت شمال شهر فیض‌آباد مرکز این ولایت موقعیت دارد.
بلندترین قله در این ولسوالی بهنام کوه «کلات» با ارتفاع ۴۰۹۰ و پایین ترین محل آن «یال مونک» است که ۷۱۶ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
ولسوالی خواهان از جنوب‌غرب با ولسوالی راغستان، از شرق شمال با ولسوالی کوف آب و از شمال غرب با دو ناحیه جمهوری تاجیکستان، درواز ولایت مختار کوهستان بدخشان و شورا آباد ولایت ختلان هم مرز است.
این منطقه از دو نوع آب و هوای گرم و سرد برخودار است؛ ساحۀ مرکزی آن در زمستان نسبتاً معتدل و در تابستان بسیار گرم است ولی نواحی اطراف آن در زمستان بسیار سرد و در نیمۀ بهار و تابستان دارای هوای معتدل و گوارا می باشد.
برخی از قسمت‌های آن مانند روستاهای حوض شاه، جرووِ، سفید سنگان تا شش ماه از برف پوشیده است.
باشندگان خواهان را تاجیکان تشکیل می‌دهند و به زبان فارسی دری صحبت می کنند و مردمش خویشاوندی و پیوندهای دیرینه‌ای دارند.
قسمت مرکزی این ولسوالی چراگاه های خوبی برای زمستان و نواحی اطراف آن مانند وادی ایش، و قنغوراب، فرخمدشت، وادی کوتل کشترمه؛ سبزدشت، خپک دشت، جوساره، ایلاق نفچ ئیل و غیره برای تابستان مناسب می باشند.
مردم این ولسوالی اغلب کشاورز پیشه، دامدار و باغ دار هستند.
گندم سیاه، سرخ سفید جو، کنجد، زغر، جواری(ذرت)، ماش، نخود مشنگ، باقلی، کچالو(سیب زمینی)، لوبیا از جمله محصولات کشاورزی این ولسوالی می باشد.
تربوز(هندوانه)، خربزه، زردآلو، آلبالو، شفتالو(هلو)، آلو بخارا، آلوچه، سیب، گلابی، ناک، انار، انجیر، انگور، چهار مغز(گردو)، توت و توغ از میوه های خواهان می باشند.
انار، سیب زریچ و انگور این ولسوالی نیز شهرت بسیاری دارد که در کتاب «ارمغان بدخشان» نوشته «شاه عبدالله بدخشی» از آن ها وصف شده است.
م ح
