به گزارش آی فیلم 2، فوتبال به حیث پرطرفدارترین ورزش جهان شناخته می شود و جذابیت مستطیل سبز همواره مورد توجه فلمسازان مختلف بوده است.
در دنیای سینما توجه به فوتبال از طرق بسیاری جریان دارد که طیف گسترده ای از فلم های انگیزشی تا پرداختن به دست های پنهان پشت پرده این صنعت جهانی را شامل می شود. از سوی دیگر شاهد حضور فوتبالیست های فعال یا تقاعد شده در عرصه سینما در نقش خودشان، یک ورزشکار و یا نقش های مختلف سینمایی دیگر هم هستیم.
ساخت فلم های سینمایی در مورد فوتبال از روزهایی آغاز شد که مسابقات فوتبال از تلویزیون نشر شد و مخاطبان توانستند آن را به حیث یک ژانر بشناسند، به همین جهت در ادامه به معرفی چند فلم مشهور فوتبالی در سینمای جهان و ایران پرداخته ایم.
1- شاید بتوان گفت معروف ترین فلم های سینمایی با موضوع فوتبال، فلم «فرار به سوی پیروزی» است که در آن چندین بازیکن معروف فوتبال جهانی چون «پله» از برزیل و «بابی مور» و نیمی از بازیکنان تیم فوتبال ایپسویچ تاون که سال ۱۹۷۸ در انگلستان قهرمان شد، در کنار هنرپیشه هایی همچون «سیلوستر استالونه» ایفای نقش کرده اند.
در خلاصه داستان این فلم آمده است: در حالیکه اسرای متفقین در حال آماده شدن برای برگزاری یک مسابقه فوتبال با تیم ملی آلمان در پاریس اشغالی هستند، نیروی خیزش مردمی فرانسه و فرماندهان بریتانیایی در حال پلان سنجی برای فرار آنها هستند.
کارگردان «فرار به سوی پیروزی» «جان هیوستون» بود که برگرفته از یک ماجرای واقعی در شهر کیف اوکراین اشغال شده توسط ارتش نازی را روایت می کند. اتفاقی که دست مایه دو فلم دیگر پیش از آن هم شده بود اما فلم «فرار به سوی پیروزی» به دلیل حضور ستاره هایی از عرصه سینما و فوتبال جذاب ترین و پرطرفدارترین فلم فوتبالی سینما را رقم زده است.
2- فلم «دو نیمه در جهنم» ساخته «زولتان فابری» فلمساز اهل هنگری، در سال ۱۹۶۱ میلادی است. این فلم هم در پیوند با یک بازی فوتبال بین اسرای جنگی و سربازان آلمان نازی در روز تولد هیتلر است.
3- «در جستجوی اریک» فلمی در ژانر درام و کمیدی است که «اریک کانتونا»، بازیکن سابق تیم ملی انگلیس و منچستریونایتد در آن نقش آفرینی کرد. این فلم در سال ۲۰۰۹ توسط «کن لوچ»، کارگردان انگلیسی ساخته شد. این کارگردان از دیگر توانایی اریک کانتونای افسانه ای در این فلم استفاده کرد و توانست تصویر دیگری از این اسطوره فوتبالی تیم منچستر دهه ۹۰ را در ذهن مخاطب بسازد.
«در جستجوی اریک» روایت زندگی اریک بی شاپ؛ یک کارمند درمانده پسته خانه(اداره پست) است، نمونه‌ای مثالی از کرکتر طبقه فقیر، حاشیه‌نشین و محروم و غمگین جامعه است که در شهر منچستر زندگی غمباری را می‌گذراند؛ اریک در یک بحران عمیق روحی از همه جا و همه کس بریده و دچار افسردگی، رخوت و سستی در ادامه راه زندگی است. لوچ در فلم «در جستجوی اریک» بر بزرگترین تراژدی زندگی دست می‌گذارد اما با توسل به یک فانتزی هوشمندانه، پایانی خوش‌بینانه برای اثرش رقم می‌زند.
4- «فوتبال شائولین» فلمی با موضوع فوتبال اما اکشن و رزمی است که البته در آن بیشتر از تکنیک های کونگ فوی شائولین بهره گرفته شده است تا نمایش فوتبال رئال. این فلم به کارگردانی استیون چو است که در سال ۲۰۰۱ منتشر شد وصحنه های کمیدی بسیاری دارد که در خلاصه داستان این فلم آمده است: «فان» بازیکن سابق فوتبال است که پای او سال ها قبل، در یک بازی شکسته و کنار گذاشته شده، او که به تازگی متوجه شده رقیب دیرینه اش «هانگ» این مشکل را برای او به وجود آورده، سرخورده از همه جا تصمیم می گیرد نوع جدیدی از فوتبال را ارائه کند.
از دیگر فلم هایی که درباره فوتبال و بازیکنان فوتبال ساخته شده اند، می توان به «بازی بزرگ» محصول ۱۹۵۳، ساخته «موریس الوی»، «دار و دسته» محصول ۱۹۸۹ به کارگردانی «آلن کلارک» که در سال ۲۰۰۹ توسط نیک لاو بازسازی شد، «لگدزنان و جیغ‌کشان» محصول ۲۰۰۵ ، «کفشدوزک» محصول ۱۹۹۲، «دختر گریگوری» محصول ۱۹۸۱، «ترس دروازه‌بان از پنالتی» به کارگردانی «ویم وندرس» محصول سال ۱۹۷۲، «مادر فوتبالیست» محصول ۲۰۰۸، «مثل بکام کات‌دار بزن» محصول ۲۰۰۲ و انیمیشن های سینمایی «فوتبال دستی» محصول ۲۰۱۳ و «انسان نخستین» محصول ۲۰۱۸ اشاره کرد.
همچنین فلم های مستند بسیاری نیز از بازیکنان بزرگ فوتبال جهان ساخته شده است که مهمترین آنها «زیدان؛ نابغه ای به نام زیزو» و «مارادونا» محصول ۲۰۰۸ است.
فلم های مستند «رونالدو» محصول ۲۰۱۵ و «مسی» محصول ۲۰۱۴ نیز درباره بازیکنان فوتبال مطرح کنونی است که زندگینامه ای از این دو بازیکن فوتبال را به تصویر کشیده است.
فوتبال در سینمای ایران
گرچه در میان فلم های ژانر ورزشی در ایران، توجه به فوتبال رتبه اول را دارد و تقریبا اثری از رشته های دیگر ورزشی وجود ندارد اما به نظر می رسد تولید سخت و پر هزینه فلم های فوتبالی هم کار را برای هنرمندان ایرانی سخت کرده است.
ترکیب بازیگران سینمایی با بازیکنان فوتبالی به نحوی که تماشاچیان سینمایی متوجه ضعف هر کدام در حرفه غیر تخصصی خودشان نشوند یا تنوع لوکیشن و استادیوم هایی که بتواند برای تولید آثار مورد استفاده قرار گیرند، استفاده از امکانات ویژه ثبت فلم و ...از جمله مشکلات تولید فلم های فوتبالی در ایران است.
فلم سینمایی «فوتبالیست ها» شاید مشهورترین فلم ایرانی باشد که درباره فوتبال ساخته شده است. این فلم به صورت مستقیم به مربی گری و بازی فوتبال پرداخته است که «علی پروین» و «حمید استیلی» در آن ایفای نقش کرده اند. این فلم محصول ۱۳۷۹ ساخته «علی اکبر ثقفی» است و «فاطمه گودرزی» و مرحوم «جمشید اسماعیل خانی» نیز در آن حضور داشتند.
از فلم های دیگر سینمای ایران که به صورت غیرمستقیم به فوتبال پرداخته و موضوعات حاشیه ای چون زندگی شخصی و مافیای فوتبال را تصویر کرده است می توان به «یادم تو را فراموش» علی عطشانی، «عرق سرد» سهیل بیرقی، «زاپاس» برزو نیک نژاد، فلم «ازدواج غیابی» کاظم معصومی، «آفساید» جعفر پناهی، فلم «مثلث آبی» به کارگردانی هادی صابر اشاره کرد.
همچنین در تلویزیون نیز «پژمان»، «به سوی افتخار»، «آخرین بازی» و «لژیونر» سریال هایی هستند که در آن به موضوع فوتبال پرداخته شده است.
ع ا
