در بسیاری از مناطق جهان آب ها و رودهای مشترک، به عنوان عامل پیوند دهنده ملت ها و دولت ها عمل نموده است. در این گزارش به یکی از این رودهای بین المللی می پردازیم که چهار کشور را به یکدیگر پیوند داده است.
آمو دریا یا جیحون که با نام یونانی اُکسوس نیز شناخته می شده است پرآب‌ترین رود آسیای میانه است.
آمودریا از کوه‌های پامیر سرچشمه گرفته و حدود ۱۱۲۶ کیلومتر از آن در قسمت مرزهای شمالی افغانستان با تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان جاری است که بخش‌هایی از آن قابل کشتیرانی است.
در سواحل آن شیرخان بندر و بندر حیرتان قرار گرفته، که کالاهای صادراتی یا وارداتی افغانستان به کشورهای آسیای میانه از این طریق مبادله می‌شود.
آمودریا همان رودی بوده‌است که در ادبیات اساطیری ایران مرز بین ایران و توران را نشان مشخص می‌کرده‌است. در غزل معروفی از رودکی شاعر معروف پارسی گو می‌خوانیم که:
بوی جوی مولیان آید همی
یاد یار مهربان آید همی
ریگ آموی و درشتی‌های او
زیر پایم پرنیان آید همی
آمودریا در اصل به معنای رود شهر آمو است. آمو کوتاه شده آمل است؛ اما این آمل در خراسان بوده‌است نه در طبرستان ایران (مازندران امروزی). ولی نسب اصلی این قوم در آمل طبرستان بوده‌است. بر اساس برخی اقوال مردم ساکن اطراف آمودریا آریایی هایی بوده‌اند که به مردمان سکا و داهه پیوند داده شده‌اند.
همچنین گفته شده که دو آمل وجود دارد یکی در مازندران و دیگری در گسترهٔ آمودریا جای داشته که به مهاجرت قبیله ای ایرانی بنام آماردی یا مردی باز می گردد.
اما جیحون نام دیگری بود که اهالی آمودریا به آن رود داده بودند و شبیه «جیحون» (Gihon) بود که در «کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان» از آن به عنوان یکی از رودهای بهشت عدن نام برده شده‌است. در زبان انگلیسی رود آمو را آمودریا می‌نامند.
با تمام این تفاسیر دریای آمو طویل ترین دریای آسیای میانه می باشد که از کوه های پامیر سرچشمه گرفته و با سخاوت ارمغان مردمان افغانستان را به مردمان کشورهای تاجیکستان ، ازبکستان و ترکمنستان پیشکش می کند.
در پیوند با این گزارش بیشتر بخوانید:
مکان های دیدنی «دوشنبه» پایتخت تاجیکستان+ تصاویر
با «خجند» عروس افسانه ای دنیا بیشتر آشنا شوید+تصاویر
ولایت زیبای خَتلان تاجیکستان را بشناسید+تصاویر
«مسجد کبود مزار شریف» ؛ جایگاه همدلی و وحدت مردم افغانستان
سفر به «سمرقند» ؛ دیار نام آشنای فرهنگ و ادب پارسی + تصاویر
ولایت کوهستانی و زیبای سرپل را بیشتر بشناسید + تصاویر
ولایت فاریاب در شمال افغانستان را بیشتر بشناسید + تصاویر
ولایت زیبا و تاریخی «غزنی» مهد دانشمندان بزرگ تاریخ را بیشتر بشناسید + تصاویر
سفر به کوهستان افسانه ای «پامیر» در تاجیکستان + تصاویر
ولایت زیبا و کوهستانی «ارزگان» را بیشتر بشناسید + تصاویر
سفر به «بامیان» همیشه درخشان در افغانستان + تصاویر
آشنایی با پل شگفت انگیز «مالان» در هرات افغانستان+ تصاویر
سفر به ولایت زیبای «بادغیس» ؛ دیار محبوب پادشاه سامانی + تصاویر
ح ح
