در فراسوی فعالیت‌های سینمایی در افغانستان، چالش‌ها، فرصت‌ها و مشکلات، اکثر هنرمندان از بی‌توجهی مسئولان و عدم حمایت از آنها ناراضی هستند و تأکید دارند که برای احیای سینمای این کشور نیاز به توجه و حمایت داریم.
«بصیر مجاهد» کارگردان و هنرپیشه مطرح سینمای افغانستان در گفت‌وگوی اختصاصی با آی فیلم 2 می گوید اگر به سینمای افغانستان توجه نشود، تا چند سال آینده سینمایی در این کشور وجود نخواهد داشت.
مجاهد افزود: سینمای افغانستان وضعیت درستی ندارد و از همان آغاز کارهای سینمایی من که بعد از دوره موقت بوده، آنچنانی که ما توقع داشتیم، کار نشد و امروزه سینماهای ما به دیپو و مارکیت تبدیل شده است.
وی با نارضایتی از نشر سریال‌ها و فلم‌های خارجی در رسانه‌های افغانستان اظهار داشت: امروزه عامل اکثر مشکلات در افغانستان نشر همین سریال‌ها است و دست اندرکاران رسانه بخاطر چهار افغانی تجارت خود از طریق این سریال‌ها جوانان ما را گمراه کرده و به گسترش مشکلات کمک می‌کنند.
در ادامه مشروح گفت و گوی اختصاصی خبرنگار آی فیلم2 با چهره سینمایی افغانستان که در 18 فلم ملی و بین‌المللی نقش اجرا کرده و یا آن را کارگردانی نموده و در جشنواره‌های بزرگ افتخاراتی را کسب کرده، آمده است:
آی فیلم 2: در مورد زندگی شخصی خود بگویید، در کدام سال و در کجا متولد شده‌اید و تحصیلات شما تا کدام پایه است؟
مجاهد:
من در سال 1358 در ولسوالی «شکر دره» ولایت کابل متولد شده‌ام تعلیمات ابتدایی را در مکتب «یکه‌توت» فرا گرفته و مقطع لیسانس را در بخش سینما و تیاتر در یکی از دانشگاه‌های کشور هندوستان به پایان رسانیدم. مدت 18 سال می‌شود که به عنوان عضو خانواده سینمای افغانستان فعالیت می‌کنم.
آی فیلم 2: فعالیت‌های سینمایی شما از کدام سال و چگونه آغاز شد؟
مجاهد:
کارهای ابتدایی من از پاکستان آغاز شد، چون مدتی را در آن کشور مهاجر بودیم و در عقب صحنه برخی از فلم‌های اردو فعالیت‌های داشتم.
در زمان حکومت طالبان، یک سال در کابل بودیم و بطور پنهانی فلم «قطرات خون» را به کارگردانی «سید رحیم سیدی» و همکاری «فرید برومند» ساختیم و بعد از روی کار آمدن حکومت موقت، دوباره وارد سینمای افغانستان شدم و فلم‌های «سرشک»، «محتکر»، «جبران ناپذیر» و «آخرین جنایت» را نقش بازی کردم.
بعد از اینکه به عنوان یک هنرپیشه مطرح عملا وارد صحنه شدم در سال 1383 فلم «خاک» را با نقش مرکزی روی دست گرفتیم که آغاز کارهای پروفیشنل من از همین‌جا بود. فلم «دشمن» از فعالیت‌های دیگرم بود که پس از آن برای تحصیل عازم کشور دوست هندوستان شدم. بعد از فراگیری این مقطع، فلم‌های «انجام»، «آه مادر» و ... کارگردانی و نقش آفرینی کردم و نیز در سینماهای جهان فعالیت های را داشته‌ام.
آی فیلم 2: تاکنون در چند فلم و سریال نقش بازی کرده‌اید؟
مجاهد:
من در 18 فلم ملی و بین‌المللی نقش بازی کرده‌ام که از آن جمله می‌توان فلم‌های «قطرات خون»، «سرشک»، «محتکر»، «جبران ناپذیر»، «آخرین جنایت»، «دشمن»، «خاک»، «انجام»، را نام برد و همچنین 5 فلم بلند را کارگردانی کرده‌ام، ولی در سریال‌ها نقشی بازی نکرده‌ام، اما کارگردانی بخشی از جلوه‌های ویژه و برخی صحنه‌های آنرا برعهده داشته‌ام.
2 فلم با سینمای هند کار کرده‌ام، یک فلم با سینمای هالیوود بنام «بلک ترو» و نیز یک فلم با سینمای فرانسه بنام «سولجر ستار» داشتم و همچنین یک فلم را با سینمای کشور چین داشتم بنام «سیمرغ آتشین» و همین طور با کارگردان های مطرح سینمای افغانستان همکاری کرده‌ام.
آی فیلم 2: شما کارهای کدام هنرپیشه سینمای جهان را دوست دارید؟
مجاهد:
من از همان آغاز فعالیت‌های سینمایی علاقمند کارهای هنرپیشه محبوب سینمایی بالیوود آقای «آمیتاب باچان» بودم. همچنین فعالیت‌های «شاهرخ خان» و «سلمان خان» را دوست دارم و نیز از دنیای هالیوود کارهای «تام کروز» و برخی دیگر هنرپیشه‌ها را می‌پسندم.
آی فیلم 2: شیرین‌ترین و تلخ‌ترین خاطرات شما از دوران فعالیت‌های سینمایی چیست؟
مجاهد:
هرگامی که برای خدمت به مردم و خوشی آنها در سینما گذاشته‌ام برایم شیرین‌ترین خاطره بوده است، اما یکی از تلخ‌ترین خاطرات من از کارهای سینمایی، در زمان حکومت طالبان اتفاق افتاد.
در یکی از روزها که در «چهار راهی حاجی یعقوب» کابل شوتینگ داشتیم، کمره را بخاطر ترس از طالبان در بین جعبه کلچه پنهان کرده و لنز آنرا از یک گوشه آن نمایان ساخته بودیم و جعبه را در قنجغه یک بایسکل بسته بودیم تا کسی بویی نبرد که ما شوتینگ فلم داریم.
در همان هنگام ناگهان صدای بلندگوهای موتران بخش امر به معروف و نهی از منکر طالبان به گوش رسید .
با شنیدن این صدا، فلمبردار و دایرکتر ما همه چیز را رها کرده و فرار کردند، اما من که بالای جلو واسطه بودم و یک پتلون و یک پیراهن به تنم بود، چون در آن زمان پتلون پوشیدن بسیار مشکلات را به همراه داشت، دامن خود را پایین کردم و به یک کفاش که از قوم شریف هزاره بود نزدیک شدم و گفتم: کاکا جان مشکل دارم.
او هم که وضعیت را درک کرده بود، گفت: من میروم برای وضو و بلافاصله آفتابه را گرفت و رفت و من هم بی‌درنگ به جایش نشستم و تکه‌ای را بر سر زانویم انداخته و یک کفشی که رنگ شده بود را دوباره به رنگ گرفتم. عرق از سر و رویم جاری بود و از زیر چشم نگاه می‌کردم که حالا می‌آیند و حالا می‌آیند. در آن زمان اگر کسی با کمره دستگیر می‌شد، بسیار مشکلات را باید سپری می‌کرد. و این یکی از تلخ‌ترین خاطراتم بود.
آی فیلم 2: دستاوردهای مهم سینمایی شما چیست و آیا در فستیوال‌های بین‌المللی اشتراک کرده‌اید؟
مجاهد:
در سال 2011 فلم انجام در فیستیوال جهانی «کابل وود» که در آلمان برگزار شده بود، جایزه بهترین فلم را کسب کرد و همزمان خودم به عنوان بهترین هنرپیشه انتخاب شدم و همین طور در سال 1395 از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ به عنوان بهترین هنرپیشه جوان افغانستان شناخته شدم و تندیسی را از آن خود ساختم.
همچنین سناریوی فلم «آه مادر» در یکی از جشنواره‌ها در شهر «گواه» کشور هند بهترین سناریو شناخته شد و همزمان با آن سال بعد از آن در آلمان این فلم مقام بهترین سناریو را از خود کرد.
اکثر فلم‌های ملی و بین‌المللی که در آن نقش داشته‌ام حایز جوایزی شده‌اند. با توجه به شرایط موجود بازهم ما نیاز به کمک و حمایت داریم تا در آینده فلم‌های تولید شده خود را به فیستیوال‌های جهانی کاندید کنیم.
آی فیلم 2: چند فیلم را روی دست دارید و چه زمانی به روی پرده سینما نمایش داده خواهد شد؟
مجاهد:
فلمی را که چهار سال روی آن کار کرده‌ام با محوریت چرا جوانان از مسیر شان منحرف می‌شوند، تکمیل شده و در ماه ثور از طریق سینماهای کانادا به نمایش گذاشته خواهد شد و پس از آن در سینماهای افغانستان نمایش داده خواهد شد.
همچین دو فلم دیگر یکی «سلطان» که 60 درصد آن تکمیل شده و نیز صحنه‌های فصلی دارد و ما منتظر ماه ثور هستیم که دوباره شوتینگ را آغاز کنیم. و فلم دیگر بنام «قهرمانان» را روی دست داریم که داستان آن تکمیل شده و به یاری خداوند این فیلم را برای قطعات خاص (اسپیشل فورس) خواهیم ساخت.
آی فیلم 2: وضعیت سینمای افغانستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مجاهد:
اگر حقیقت بگوییم، سینمای افغانستان وضعیت درستی ندارد و از آغاز کارهای سینمایی من که بعد از دوره موقت بوده، آنچنانی که ما توقع داشتیم، کار نشد و امروزه سینماهای ما به دیپو و مارکیت تبدیل شده است.
تعدادی که به این هنر عشق دارند، از پول شخصی خود فلم می‌سازند، اما در کُل سینما همانند موسیقی و ورزش نتوانست رشد کند و علت آن بی توجهی مسئولان بود.
آی فیلم 2: سینمای جمهوری اسلامی ایران را چگونه می‌بینید؟
مجاهد:
سینمای ایران یکی از پیشتازترین سینما در سطح جهان است، خصوصاً در بخش فلم‌های دانشمندانه، فلم‌های هنری از هر بُعد قابل توصیف است.
ایرانی‌ها اهل کار هستند و امکانات وسیع در اختیار دارند و امروزه آنها با ساختار سریال‌ها و فلم‌های خوب در سطح جهانی حرف می‌زنند و با سینماهای هالیوود و بالیوود مقابل هستند.
دولت ایران و مردم آن کشور از سینما حمایت می‌کنند و بودجه مشخصی را در اختیار سینماگران می‌گذارند و من آینده سینمای ایران را درخشان می‌بینم.
آی فیلم 2: پیام شما به عنوان یک سینماگر به حکومت و مردم افغانستان چیست؟
مجاهد:
کسانی که در رأس کارها و فعالیت‌های فرهنگی هستند باید به این پیکر نیمه جان سینما که آهسته آهسته از دست می‌رود، دل بسوزانند. اگر در این بخش توجه نشود شاید تا چند سال آینده سینمایی در افغانستان وجود نخواهد داشت، زیرا زمانی‌که جوانان سینماگر ما از وضعیت کنونی دلسرد شود، پشت آنرا رها می‌کنند.
پول‌های که از سوی جامعه جهانی به افغانستان سرازیر شد اگر یک درصد آن به سینما اختصاص داده می‌شد، وضعیت امروز سینما در این کشور اینچنین نبود.
مردم ما همیشه از سینماگران حمایت کرده و ما مدیون این حمایت‌ها هستیم، اما متأسفانه در حال حاضر رسانه‌های افغانستان، سریال‌ها و فلم‌هایی را به دست نشر می‌سپارند که هیچ‌گونه مطابقتی با فرهنگ و دین ما ندارد و روی همین مورد باید گفت که امروزه عامل اکثر مشکلات در افغانستان نشر همین سریال‌ها است و دست اندرکاران رسانه بخاطر چهار افغانی تجارت خود از طریق این سریال‌ها جوانان ما را گمراه می‌کنند و به گسترش مشکلات کمک می‌نمایند.
مصاحبه کننده: الیاس احمدی
دقیقا آمر صاحب بصیر
درود بر شما