به گزارش آیفیلم۲، در حالی که چهلوسومین جشنواره جهانی فیلم فجر به روزهای پایانی خود در شهر شیراز نزدیک میشود، «نشست بینالمللی همکاریهای سینمایی» به محور گفتوگوی فرهنگی ایران با کشورهای مختلف، از جمله تاجیکستان، بدل شد.
تالار بینالمللی «وصال» در هتل هما شیراز، شامگاه دوشنبه ۱۰ قوس، میزبان نشست دیپلوماتیک مهمی بود که در حاشیه جشنواره جهانی فیلم فجر برگزار شد؛ نشستی که در آن، وزرای فرهنگ، روسای نهادهای سینمایی و دیپلوماتهای فرهنگی از ۲۳ کشور جهان در کنار مسئولان عالیرتبه فرهنگی جمهوری اسلامی ایران گرد هم آمدند تا درباره نقشه راه تازهای برای تولیدات مشترک، تبادل فلم و آموزش سینمایی گفتوگو کنند.
بر بنیاد آمار رسمی، در این دوره جشنواره، نزدیک به ۲۰۰ میهمان خارجی از کشورهای آسیایی، اروپایی و افریقایی حضور دارند و تمرکز نشست، بیشتر بر کشورهایی است که با ایران اشتراکات تاریخی، تمدنی، زبانی و دینی دارند؛ از جمله تاجیکستان، پاکستان، ترکیه، ازبکستان، آذربایجان و چند کشور آفریقایی در غیاب نمایندگان رسمی کشور افغانستان.
«سیدعباس صالحی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران در این نشست، سینما را «یکی از مؤثرترین رسانهها برای تحکیم پیوندهای تاریخی و تمدنی میان ملتها» خواند و یادآور شد که «جهان امروز از دریچه پرده سینما دیده و تفسیر میشود»؛ از اینرو، هرگونه همکاری مشترک در سینما، مستقیما به درک متقابل ملتها و ساختن جهانی انسانیتر کمک میکند.
او با اشاره به تجربههای پیشین ایران در تولید فلمهای مشترک با کشورهایی چون پاکستان (با محوریت علامه اقبال)، ازبکستان (با موضوع ابن سینا) و ترکیه (با موضوع مولانا)، تأکید کرد که هنوز «میدانهای وسیعی برای تولیدات مشترک» بر پایه شخصیتها و میراث مشترک فرهنگی وجود دارد؛ میدانهایی که میتواند از طریق جشنواره جهانی فیلم فجر و چنین نشستهایی فعال شود.
وزیر فرهنگ ایران همچنان بر سه محور دیگر تأکید کرد:
گسترش تولیدات مشترک در بخشهای داستانی، مستند و انیمیشن؛
ایجاد فرصتهای تازه نمایش از راه بازارهای سینمایی و هفتههای فلم در کشورهای مختلف؛
و بهکارگیری فناوریهای نو مانند هوش مصنوعی و پلتفرمهای دیجیتل در تولید و نشر، با تبادل تجربه میان ایران و کشورهای دوست.
او سینما را «میراث مشترک بشریت» خواند و گفت این هنر نمیتواند به نام یک کشور ثبت شود، بلکه به همه انسانها تعلق دارد؛ همین نگاه است که بستر همکاری چندجانبه با کشورهایی مانند تاجیکستان را تقویت میکند.
در ادامه، «رائد فریدزاده» معاون وزیر فرهنگ و رئیس سازمان سینمایی ایران، در سخنانی با خوشآمدگویی به میهمانان خارجی گفت: «به شیراز، شهر فکر، ادب، فرهنگ و گفتوگو خوش آمدید.» او جشنواره جهانی فیلم فجر را نمادی از اعتبار بینالمللی سینمای ایران دانست که توانسته چنین جمع گستردهای از تصمیمسازان فرهنگی را گرد هم آورد.
فریدزاده با تأکید بر این که «سینما بیش از هر هنر دیگری امکان گفتوگو را فراهم میکند»، سینما را «دانشگاهی برای هنر شنیدن» توصیف کرد؛ هنری که به باور او، جهان امروز به شدت به آن نیاز دارد. او ابراز امیدواری کرد این نشست، به تفاهمنامهها و پروژههای مشترک تازهای بینجامد که از طریق زبان سینما به «فهم مشترک» ملتها کمک کند.
در ادامه «عابد نظریان» معاون اول وزیر فرهنگ تاجیکستان، با اشاره به «تاریخی به قدمت یکهزار سال» میان ایران و تاجیکستان و همزبانی دو ملت، بر این نکته تأکید کرد که سینما میتواند بلندگوی این پیوند باشد و فرهنگ تاجیک را در کنار فرهنگ ایرانی در سطح جهان معرفی کند. محور سخنان او طبق آنچه در نشست مطرح شد بر تقویت تولیدات مشترک، آموزش نیروهای جوان و معرفی جغرافیای فرهنگی تاجیکستان بر پرده سینما متمرکز بود.
حضور «محمد سعید شاهیان» رئیس «تاجیک فلم» در این نشست نیز در امتداد روندی است که پیشتر با امضای تفاهمنامه رسمی سینمایی میان سازمانهای سینمایی دو کشور و تولید فلم مشترک «ماهی در قلاب» آغاز شده بود؛ فلمی که بهعنوان محصول مشترک ایران، تاجیکستان و روسیه رونمایی شده و در رسانهها بهعنوان نمونهای از «بازنمایی ارزشهای مشترک» دو ملت معرفی شده است.
با تکیه بر همین پیشزمینه، شاهیان در حاشیه نشست، بر ظرفیتهای گسترده تاجیکستان برای میزبانی پروژههای مشترک، از مناظر بکر طبیعی تا روایتهای تاریخی و ادبی مشترک، تأکید کرد و از میهمانان دعوت نمود تاجیکستان و جشنوارههای سینمایی شهر دوشنبه را از نزدیک تجربه کنند.
در سطح نمایشها، روز دوشنبه ۱۰ قوس / آذر – که پنجمین و آخرین روز رسمی اکران فلمها در این دوره جشنواره محسوب میشود، هشت فلم در چهار بخش اصلی جشنواره و چند فلم دیگر در بخشهای جانبی، در سالنهای مختلف «هنرشهر آفتاب» شیراز روی پرده رفت.
بر اساس جدول منتشرشده از سوی ستاد خبری جشنواره:
در بخش مسابقه بینالملل، فلم «پل» ساخته «محمد عسکری» و «وقتی دوباره شکوفه میزنیم» ساخته «Shin Kyung-soo» به نمایش درآمد؛ دو اثری که هرکدام به نوعی به موضوع عبور از بحران و باززایی امید در جوامع معاصر میپردازند.
در بخش جلوهگاه شرق، فلم «توافق» به کارگردانی «محمد رشاد» روی پرده رفت؛ روایتی که از نگاه منتقدان، نمونهای تازه از سینمای اجتماعی منطقه را نمایندگی میکند.
در بخش چشمانداز، دو فلم «راند ۱۳» ساخته «محمدعلی نهدی» و «باد با من حرف بزن» به کارگردانی «Stefan Djordjevic» در سالنهای زرد و نارنجی هنرشهر آفتاب، با محوریت تنهایی انسان معاصر و کشمکشهای اخلاقی، اکران شدند.
در بخش زیتون شکسته که امسال بهطور ویژه بر سینمای مقاومت و سرنوشت انسان در سرزمینهای جنگزده تمرکز دارد، فلم «حال عشق» (محصول مشترک «مونا خالدی» و «کارول منصور») و نیز «فرشتهها نمیمیرند» به کارگردانی «محمدرضا ابوالحسنی» نمایش داده شد.
در بخش جشنواره جشنوارهها، فلم «شاعر» ساخته «Simone Massarotto» برای مخاطبان به روی پرده رفت.
همچنین دو فلم ایرانی «نارونی» ساخته «سعید ابراهیمفر» و «اینجا چراغی روشن است» اثر «رضا میرکریمی» در قالب بخش مرور آثار مرمتشده شاعران، بار دیگر روی پرده آمد؛ انتخابی که پیوند مستقیم با فضای شاعرانه شهر شیراز و نامهای چون حافظ و سعدی دارد.
در کنار اکرانها، سالنهای گفتوگو میزبان نشستهای نقد و بررسی فلمهای «کاتانه» و «فرشتهها نمیمیرند» و همچنین نشست مشترک فلمهای «پل» و «راند ۱۳» بود. در کارگاه تخصصی روز نیز «پرویز جاهد» با موضوع «سینمای مستقل شاعرانه در ایران و جهان» برای سینمادوستان سخن گفت و با اشاره به نمونههایی از سینمای ایران و اروپا، نقش نگاه شاعرانه را در خوانش تازه از واقعیت توضیح داد.
چهلوسومین جشنواره جهانی فیلم فجر که از ۵ تا ۱۲ قوس/آدر در شیراز برگزار میشود نخستین دورهای است که این رویداد مهم بینالمللی سینمای ایران خارج از پایتخت میزبانی میشود و بسیاری از تحلیلگران فرهنگی آن را «آزمایش بزرگ تمرکززدایی از جغرافیای سینما» میدانند.
در این میان، حضور فعال هیئت تاجیکستانی و تأکید مقامات دو کشور بر تولید فلمهای مشترک و بازتاب میراث مشترک زبانی و فرهنگی، نشان میدهد که آنچه در نشستهای رسمی گفته میشود، میتواند در سالهای آینده روی پرده سینماها هم شکل عینیتری پیدا کند؛ از «ماهی در قلاب» تا پروژههای تازهای که این روزها در شیراز، در حاشیه جشنواره، دربارهشان گفتوگو میشود.
