به گزارش آی فیلم2، عید نوروز به عنوان یکی از کهن‌ترین جشن‌های بهاری، در بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی و خاورمیانه، از جمله تاجیکستان، با شور و شوق خاصی برگزار می‌شود.
این جشن نه تنها نماد آغاز سال نو و فصل جدیدی از زندگی است، بلکه فرصتی برای تجدید پیوندهای خانوادگی و اجتماعی نیز به شمار می‌آید. در تاجیکستان، نوروز به عنوان یک جشن ملی و فرهنگی، با آداب و رسوم ویژه‌ای همراه است که نشان‌دهنده هویت و فرهنگ غنی این کشور می‌باشد.
آیین های نوروزی در تاجیکستان:
آنچه که تاجیک‌ها با آن به استقبال نوروز می‌روند، تنها لباس‌های نو نیست. در واقع استقبال معنوی از نوروز در تاجیکستان ارزش ویژه‌ای دارد. این استقبال هم با صاف کردن دل‌ها و هم صاف کردن حساب‌های گذشته انجام می‌گیرد. مردمی که کدورت‌های گذشته را از دل دور کردند، صبح نوروز خود را با یک صبحانه شیرین آغاز کرده، لباس‌های نوی رنگی به تن کرده و آماده نوروز می‌شوند. اما جشن‌های استقبال از بهار و نوروز در این کشور از یک هفته قبل از 21 مارچ انجام می‌شود.
یکی از سنت‌های نوروزی که از گذشته تاکنون در تاجیکستان باقی مانده سنت جمع‌آوری گل‌های وحشی توسط کودکان در روستاها است.این کار در گذشته بر عهده بزرگترها بود، اما امروزه کودکان عهده‌دار آن شده‌اند.
خانه تکانی:
یکی از مراسم های متفاوت در تاجیکستان خانه تکانی است که متفاوت تر از افغانستان و ایران است.در حقیقت خانه‌تکانی در تاجیکستان آنقدرها هم خسته‌کننده و دست‌وپا گیر نیست و بیشتر یک مراسم نمادین است.زن تاجیک (زن خانه) وظیفه دارد که دو جارو را که به رنگ سرخ(قرمز) رنگ‌آمیزی شده، قبل از طلوع آفتاب در بیرون خانه قرار دهد. با کامل شدن آفتاب، کم‌کم سایر وسایل خانه به بیرون آورده شده و پارچه‌ای سرخ(قرمز) در بیرون آویزان می‌شود. این را هم باید اضافه کرد که در واقع رنگ سرخ(قرمز) نشان از خوشامدگویی به بهار و بازکردن درها و پنجره‌ها نشان از استقبال از هوای بهار به داخل خانه‌ها دارد. ضمن‌اینکه آنچه در ایران و افغانستان به عنوان چهارشنبه سوری و در چهارشنبه آخر سال برگزار می‌شود، در میان تاجیک‌ها بخشی از مراسم خانه‌تکانی است. مردم تاجیکستان پیش از آمدن نوروز از روی آتش می‌پرند چون بر این باورند که آتش گناهان را پاک می‌کند.
یکی از پایه‌های مهم سفره هفت‌سین برای فارسی‌زبانان سمنک(سمنو) است که نمادی از قدرت و خیر و برکت به شمار می‌رود. در تاجیکستان نیز سمنک(سمنو) از اجزای مهم سفره هفت‌سین است، هر ساله و در شب نوروز زنان تاجیک گرد هم جمع می‌شوند تا غذای مخصوص نوروز را با دستوری که نسل به نسل، از مادر به دختر منتقل شده پخته کنند.
مردم به‌ویژه کشاورزان از گذشته مراسم خاصی پیش از نوروز داشتند یکی از این مراسم، مراسم حوت نام دارد. حوت از نظر کشاورزان آخرین ماه سال بود و به همین دلیل به عنوان زمانی مناسب برای کشت و کار بهاری انتخاب می‌شده. در این مراسم مردم با فراهم کردن ملزومات جشن سه شب اول ماه حوت در مهمانی‌ها گرد هم می‌آمدند و در اطراف آتش به شنیدن موسیقی، رقصیدن یا بازی می‌پرداختند.
جفت براران:
تاجیک‌ها گنجینه‌ای از آیین‌های نوروزی را از گذشته تا به امروز به دوش کشیده‌اند که یکی از آنها "جفت براران" است. کشاورزان با آرزوی آمدن برکت به محصولات خود در اواخر ماه حوت، جشنی با حضور اعضای خانواده و نیز کهنسالان روستا برگزار می‌کنند. در این جشن غذاهای محلی پخته می‌شود در آخر هم دعای برکت می‌خوانند.
اما شاید مهم‌ترین قسمت جشن نوروز برای تاجیک‌ها، انتخاب ملکه(عروس) است که به یک جشن ملی بدل شده و در شبکه‌های تلویزیون این کشور نیز پخش می‌شود. این مراسم شامل رژه زنانی است که لباس های محلی به تن کرده و اقلام مربوط به جشن را با خود حمل می‌کنند. در این مراسم همچنین در حالی که مردان و زنان جوان می‌رقصند و موزیسین‌ها می‌نوازند، دختری(عروس نوروز) با لباس سفید و دختر دیگری(عروس بهار) با لباس سبز بر تن از راه می‌رسند.
در تاجیکستان هم مانند ایران انداختن سفر هفت‌سین یکی از مهم‌ترین آیین‌های نوروزی است، البته در این کشور علاوه بر هفت‌سین، هفت‌شین و هفت‌میم هم انداخته می‌شود.
یکی دیگر از سفره‌های نوروزی در تاجیکستان هفت‌شین است که همانند سفره هفت‌سین آماده و پهن می‌شود.
نوروز برای مردم تاجیکستان فقط در دید و بازدید خلاصه نمی‌شود. بازی‌ها و رقابت‌های ورزشی محلی بخش جدایی ناپذیر از جشن نوروز است. بزرگترها در روستاها مشغول بازی‌های جذابی می‌شوند که در ادامه آنها را معرفی کرده‌ام.
زنان هنرمند تاجیکی در روزهای جشن نوروز غذاها و نان‌های لذیذی طبخ می‌کنند و از مهمانان خود با آنها پذیرایی می‌کنند. پختن آش بریده که با سبزیجات تازه و حبوبات تهیه می‌شود از دیگر غذاهای نوروزی تاجیکستان است.
دنیا یوسفی
