به بهانه نشر فلم سینمایی محمدرسول الله (ص) از شبکه جهانی آی فیلم2،، نگاهی انداخته ایم به کارنامه هنری «مصطفی عقاد» کارگردان این فلم که بدون شک یکی از تاثیرگزارترین آثار تاریخی سینمای جهان می باشد.
«مصطفی عقاد» در یکم ژانویه ۱۹۳۰ میلادی در سوریه دیده به جهان گشود. او هفت برادر و خواهر دیگر نیز داشت. در جوانی برای تحصیل در رشته سینما به کالیفرنیای آمریکا رفت و بعد هم مصروف کار شد.
همین سرنوشت در فلمسازی او نیز تکرار شد به طوری که پس از چند سال کار برای ادامه فعالیت حرفوی خود رهسپار آمریکا شد. از دیگر نکات جالب عقاد این است که مسلمانان او را با آثاری چون محمد رسول‌الله(ص) و شیر صحرا می‌شناسند
عقاد در دهه سوم زندگی خود به تحصیل در رشته سینما در دانشگاه‌های معتبر آمریکا مصروف بود و در ۳۰ تا ۴۰ سالگی، بیشتر به‌عنوان مدیر تولید، کارگردان فلم‌های کوتاه، تهیه‌کننده و حتی بازیگر شهرت داشت. نزدیک شدن او به کمپنی واینستین سبب شد کم‌کم روی کارگردانی آثار بلند سینمایی تمرکز ویژه‌ای داشته باشد.
نگاهی به کارنامه عقاد نشان می‌دهد، وی تلاش کرد با دست گذاشتن روی چهره‌ها و وقایع مهم تاریخ، علاوه بر پرداختن به سوژه‌های پرسروصدا، توجه مخاطبان بیشتری را به خود جلب کند.
او درباره پیامبر (ص) و عمر مختار فلم ساخت و در نتیجه توانست با تکیه بر این سوژه های جذاب مخاطبان بسیاری را از سراسر جهان متوجه خود سازد.
به اذعان خودش فلم محمد رسول‌الله (ص) را برای آشنایی غربی‌ها با پیامبری که جامعه ۷۰۰ میلیونی مسلمانان آن سال‌ها به او ایمان داشتند، ساخته بود؛ بنابراین تلاش داشت با بهره‌مندی از اصول آکادمیک فلمسازی که فراگرفته بود و مدرن ترین زیرساخت‌های سخت‌افزاری فلمسازی در دنیا که در اختیار کمپنی واینستین بودرا روی سوژه‌های خاص متمرکز کند.
علایق سینمایی مصطفی عقاد در ابتدای ۴۰ سالگی وی مشخص می‌شود. در علقه‌های سینمایی عقاد، بحث اسلام به‌عنوان نخستین مساله به چشم می‌خورد. زمانی که عقاد در ۱۸ سالگی، حلب را به قصد تحصیل در کالیفرنیا ترک می‌کند، تنها چیزی که از پدرش می‌خواهد، یک جلد قرآن کریم است.
بعدها او گفت که ساخت فلمی درباره پیامبر(ص)، دغدغه دوران جوانی وی بوده، اما به دلیل وجود محدودیت‌ها و البته بی‌اعتمادی‌هایی که به وی به‌عنوان فردی که می‌خواست فلم رفیع‌ترین چهره اسلامی را بسازد، این امکان برای او مهیا نبود و به همین دلیل بیشتر فعالیت ۲۰ تا ۳۰ سالگی عقاد (یعنی پیش از ورود به دوران اجرایی در سینما) صرف ارایه پلان و فلمنامه برای شبکه‌های تلویزیونی آمریکا از جمله شبکه معروف ان بی‌سی شد.
از ابتدای ۴۰ سالگی که وی به یک پختگی لازم در زمینه فلمسازی و آشنایی با این صنعت دست یافت، توانست روی سوژه محبوب خود که پیامبر (ص) بود کار کند. این کار پنج سال زمان برد، چراکه زمینه برای پرداخت فلمنامه مهیا نبود.
مراودات او با بزرگان اهل شیعه و سنت در کشورهای مختلف و البته پروسه طولانی فلمسازی و پیدا کردن سرمایه‌گذاران متعدد سبب شد شاخص‌ترین فلم کارنامه‌اش در همان نخستین فعالیت بلند سینمایی‌اش متجلی شود.
او در ۱۹۷۶ میلادی یعنی زمانی که ۴۶ سال داشت، محمد رسول‌الله(ص) را با نام اصلی الرساله به پایان رساند؛ ۲ سال صرف پژوهش و نگارش فلمنامه، ۲ سال صرف آماده‌سازی اذهان بزرگان در قید حیات اسلام و یک سال هم برای فلمبرداری زمان صرف شد.
این فلم هم اکنون ازجمله فلم هایی به شمار می رود که در ذهن مخاطبان جایگاه ویژه‌ای دارد و از جمله آثار نوستالژیکی محسوب می شود که موسیقی و دوبله منحصر به فرد آن پس از گذشت نزدیک به ۴ دهه همچنان علاقه مندانی در سراسر جهان دارد.
آنتونی کوئین در نقش حمزه کاکای پیامبر(ص)، ایرنه پاپاس (هند جگرخوار)، مایکل آنسارا (ابوسفیان بن حرب)، جانی سکا (بلال حبشی)، مایکل فورست (خالد بن ولید)، آندره مورل (ابوطالب)، گریک هاگون (عمار یاسر)، دیمین تامس (زید بن حارثه)، مارتین بنسون (عمرو ابن هشام)، رابرت براون (عتبه بن ربیعه)، روزالی کراچلی (سمیه)، برونو بارنابی (امیه بن خلف)، نویل جیسون (جعفر بن ابی طالب)، جان بنت (عبدالله بن أبی بن سلول)، دونالد بارتون (عمرو عاص)، ارل کامرون (نجاشی) و... از جمله افرادی هستند که در این فلم سینمایی ایفای نقش کرده‌اند.
قطعا اگر هوشمندی بالا و اهتمام ویژه و سماجت وصف‌ناپذیر مصطفی عقاد در پروسه پنج ساله ساخت این فلم نبود، اکنون «محمد رسول‌الله(ص)» به‌عنوان یکی از خوش‌ساخت‌ترین و تاثیرگذارترین فلم‌های تاریخی سینمای جهان به حساب نمی‌آمد.
ب م
