به گزارش آی فیلم2، واقعه عاشورا و قیام سرافرازانه حضرت امام حسین(ع) و هفتاد و دو تن از یارانش در صحرای کربلا و درد و رنج عمیقی که در حافظه مشترک بشریت به جای گذاشته است، این واقعه دردناک را در طول قرن ها به اندوه مشترکی برای تمامی آزادگان فارغ از نژاد و مذهب و هر نوع ایدئولوژی تبدیل کرده است.
همزمان با آغاز محرم و ایام شهادت حضرت امام حسین علیه‌السلام ، جمع زیادی از جویندگان حقیقت و آزاد اندیشان جهان در کشورهای مختلف مراسم هایی را به پا کرده و به نحوی از این دریای پرشور معارف حسینی کسب معرفت می نمایند.
زمانی که از شور و معرفت حسینی در بعد جهانی سخن می گوییم ، کافی است جلوه حقیقی آن را در مقیاسی کوچکتر یا همان سرزمین هفتاد و دو ملت یعنی هندوستان بزرگ تماشاگر باشیم.
بر این اساس در ادامه گزارش های قبلی پیرامون بزرگداشت قیام تاریخی امام حسین (ع) در کشورهای مختلف، گزارش امروز را به آشنایی با آیین های عزاداری ماه محرم در کشور «هند» اختصاص داده ایم.
هند یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان و در عین‌حال یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان است. فرهنگ این کشور اغلب به عنوان ادغام چند فرهنگ مختلف از دیگر کشورهاست، همچنین هند از کشورهایی است که طی سالیان از ادیان متفاوت تاثیر گرفته و جاده ابریشم محل مناسبی برای انتقال این فرهنگ بوده است. از همین رو در هند بودایی‌ها، هندوها، مسلمانان، جین، سیک و بسیاری از قبیله‌های مختلف با آئین متفاوت را می‌توانید ببینید.
هند را کشور هفتاد و دو ملت می‌دانند اما شاید نام هفتاد و دو ملت هم برای این کشور هزار رنگ کم باشد، اما «هندوستان» با داشتن زبان‌ها، گویش‌ها، دین‌ها و سنت‌های مختلف سرزمینی اعجاب انگیز است.
با این همه اقوام و مذاهب گوناگون در کنار هم، همزیستی مسالمت آمیز دارند و غیرمسلمانان و مسلمانان اعم از شیعه و سنی در روز عاشورا در «امام باره ها» که مکان هایی شبیه تکیه خانه ها در افغانستان و ایران هستند به تجلیل قیام بزرگ عاشورای امام حسین(ع) می پردازند. در این کشور تمامی مذاهب اسلامی و همچنان هندوها در مراسمات محرم اشتراک فعال دارند.
در هندوستان شیعه و سنی در کنار یکدیگر و یا به صورت مستقل، عاشورا را تجلیل می کنند و از عمق دل برای امام حسین (ع) اشک می ریزند. از این رو پیوندهای اجتماعی و خویشاوندی فوق العاده ای میان برادران اهل سنت و شیعی گره خورده است.
قابل توجه است که اهل تسنن هند کتاب های متعددی در خصوص امام حسین (ع ) نوشته اند و در برخی از مناطق، مراسم های اهل سنت، بیشتر و بزرگتر از شیعیان است. اهل تسنن نیز همچون شیعیان، در ده روز اول ماه محرم، مجالس را در شب ها برگزار می کنند و آن را مجالس شهدای اسلام و بعضی ساحات، شهدای کربلا نام گذاری می کنند. علاوه بر آن در بین اهل تسنن نیز مراسمی شبیه روضه امام حسین (ع) وجود دارد که به آن «تعزیه» می گویند.
در کشور هند، هندوها و غیرمسلمانان با دیدن سوگواری‌ها و نوحه‌سرایی متأثر شده و با مسلمین همراهی‌می‌کنند و حتی در بعضی شهرها و مناطق، هندوها ساختمان‌هایی ساخته و وقف امام حسین(ع) کرده و به تقلید از مسلمین نام آنها را حسینیه گذاشته‌اند و در آنجا به سوگواری می‌پردازند.
به طور سنتی مراسم عزاداری امام حسین (ع) در سرتاسر شمال هندوستان به ویژه در شهر لکهنو که در آن جمعیت مسلمانان قابل توجه است، از قرن شانزدهم برگزار می شود، گرچه برخی از مورخان باور دارند که این سنت ها پیشینه طولانی تری دارند.
امام‌باره شهر لکنهو مرکز ایالت «اوتارپرادش» واقع در شمال هند که پرجمعیت‌ترین ایالت هند است، از جمله بزرگ‌ترین امام‌باره‌های هند است که قدمت آن به حدود چهارصد سال می‌رسد و در شمار آثار باستانی هند ثبت‌شده است. بیشتر مراسم عزاداری درهند در ماه‌های محرم و صفر در امام باره‌ها برگزار می‌گردد.
البته عزاداری هندوها در ایّام محرّم، نه تنها در شمال هند، بلکه در سایر نقاط این کشور نیز، هندوهای بسیاری در عاشورا به عزاداری پرداخته و مجلس می‌گیرند و زن و مردشان در آن شرکت می‌کنند. مذهب هندو و مراسم آن نیز تأثیر فراوانی از مراسم محرم گرفته، که یک نمونه آن بنای «تعزیه» در پایان مراسم محرم است.
در هندوستان روضه خوان‌ها ومرثیه‌سراهای زیادی وجود دارند که مسلمان نیستند و پای بند مذهب هندو هستند اما اگر در باب عاشورا از آنها سوال کنی نه تنها امام‌حسین(ع) را تحسین می‌کنند، بلکه روضه‌خوانی و نواسه پیامبر بزرگ اسلام(ص) را افتخار خود می‌دانند. در بعضی از شهرها برهمن ها نیز در ایام محرم و روز اربعین در مجالس عزا شرکت می کنند.از گذشته و تا امروز بسیاری از مهاراجه های هند نیز در مراسم تعزیه شرکت می نمایند.
در هندوستان نیز مانند سایر کشورها پختن و توزیع انواع نذری در بین عزاداران حسینی مرسوم است. از روز اول محرم عزاداران با شربت و آب سرد پذیرایی می‌شوند. منبع توزیع آب سرد و شربت که میان مردم به یاد امام حسین (ع) برپا می کنند «سبیل» نامیده می شود.
در هند روز نهم محرم به یاد حضرت علی اصغر (ع) گرامی داشته می‌شود و توزیع شیر میان مردم بسیار رایج است. در روزهای تاسوعا و عاشورا مردم همراه با دیگر غذاها نذورات خود را به صورت غذایی که به حاضری معروف است و شامل مقداری نان و کباب و یا غذایی که شبیه قرمه گوشت است در اختیار عزاداران و افراد نیازمند قرار می‌دهند.
مسلمانان هند در ایالت های دیگر به شمول دهلی، جامو و کشمیر ، مهاراشترا، آندراپرادش، بیهار و غیره و در شهرهای شمال، مرکز و جنوب هند با برپایی مراسم عزاداری گسترده و باشکوه و تشکیل دسته های بزرگ عاشورای حسینی را گرامی داشته و بار دیگر واقعه دردناک کربلا را در اذهان زنده می کنند.
در عاشورا بسیاری از مردم هند لباس سیاه بر تن می کنند. در واقع در این ایام ، سیاه رنگ معمول پوشش شهروندان- حتی افرادی که در مراسم شرکت نمی کنند- است چرا که رنگ سیاه رنگ عزاداری است.
اکثر مسلمانان در طی ساعات ظهر عاشورا و ده روز اول محرم لب به آب نمی زنند. اما بعد از اتمام رسمی مراسم به هنگام عصر روزه نمادین خود را با غذاهای نذری که با عدس و برنج پخته می‌شود افطار می‌کنند که به‌این عمل «فاقه‌شکنی» گفته می‌شود.
در میان مسلمانان هندوستان مرسوم است که در ایام محرم توجه بیشتری به خرید غذا و لباس عزاداری برای خانواده خود و افراد نیازمند دارند. جامعه شیعیان اغلب در دهه نخست محرم از افراط در خرید لباس نو یا ازدواج کردن اجتناب می کنند.
در روز عاشورا ادارات دولتی، تجارت خانه ها، بازارهای بورس و مدارس هندوستان تعطیل است.
مقامات ارشد دولتی هند نیز همچون مردم عادی در مراسم های تجلیل از مقام امام حسین(ع) اشتراک فعال دارند به طوری که همه ساله مقاماتی چون نخست وزیر ، وزرا و مدیران ادارات دولتی در امام باره ها دیده می شوند و یا حداقل پیام هایی را به این اجتماعات مذهبی روان می کنند.
اندیشه های والای امام حسین (ع) از دیرباز در رویکرد سیاسی و اجتماعی بزرگان هند تاثیرگذار بوده به طوری که ماهاتما گاندی ، رهبر بزرگ انقلاب هند در این خصوص بیان داشته است: من زندگی امام حسین(ع) آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خوانده‌ام و توجه کافی به صفحات کربلا نموده‌ام و بر من روشن است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، بایستی از سرمشق امام حسین(ع) پیروی کند.
واقعه کربلا برای گاندی از این جهت نمادین شده بود که اقلیت حقیقت‌جو توانست با مقاومت خود حکومت زمان خود را متزلزل کند؛ گاندی می‌گوید مبارزه خود علیه استعمار انگلیس را از حسین (ع) آموختم که چگونه در برابر استبداد مقاومت کرد. گاندی که قرآن را نیز مطالعه کرده بود امام حسین(ع) را رمز فهم خود از قرآن می‌دانست چرا که قرآن انسان‌ها را به عدالت فرا می‌خواند.
مشاهده صحنه های دلسوز عزاداری امام حسین (ع) در هند ، شخصیتی چون شاعر نامدار هندو ، ساروچینی نایدو معروف به بلبل هند را سخت تحت تاثیر قرار داده و بر آن داشته است که شعری این چنین بگوید:
شب شهادت، در زیر پیراهن سیاه و با پای برهنه و چشمان اشکبار، که باران اشک را به یاد واقعه‌ای جانسور فرو می‌ریزد و دست‌های به هم پیوسته که فشار اندوه، آنها را به نوسان می‌آورد، نوای سینه‌های آغشته به خون با لحنی محزون بلند است و این کهن داستانِ مکرّر و دردناک را بیان می‌دارد. مریدانت، به پاس این شب پُر اَلَم و اشک‌آور، با صدایی سرشار از اندوه می‌گویند و می‌خوانند: حسین...ای حسین! چرا هزاران هزار دوستان تو این طور اشک می‌ریزند؟!ای مقدّسِ والامقام! آیا به پاس فداکاری بی‌نظیر تو نیست؟!تو پرچم زنده و پیمان عزیز دین بزرگ پیامبر را استوار داشتی و در مقابل دیدگان شگفت‌زده جهانیان، عشق عجیب خود را به خدا ثابت کردی.
در پیوند با این گزارش بیشتر بخوانید :
بزرگداشت قیام تاریخی امام حسین (ع) در کشورهای مختلف / تاجیکستان
بزرگداشت قیام تاریخی امام حسین (ع) در کشورهای مختلف / ترکمنستان
بزرگداشت قیام تاریخی امام حسین (ع) در کشورهای مختلف / قرقیزستان
بزرگداشت قیام تاریخی امام حسین (ع) در کشورهای مختلف / ترکیه
ح ح / ح ح
